FORMÜL SÜTLERLE VE BİBERONLA BESLENME

Biberon ile beslenme

• Sağlıklı anne ve bebeklerin biberonla desteklenmesi, sıklıkla, annelik yetenekleri ile ilgili güven eksikliğinden, bilgi eksikliğinden ve desteklerin yetersizliğinden kaynaklanır.

• İlk ay emzik ve biberondan kaçının.

• İleri aylarda hem anne sütü, hem mama vermek zorundaysanız biberon beslenmesi bebekte “biberon şaşkınlığı” yaratacaktır. Bunun için kaşıkla beslemeyi biberona tercih edin.

• Biberon desteği vermek zorundaysanız yavaş akım sağlayan uçlu biberonları tercih edin, bu anne göğsünü emerken olan emmeye yakın bir deneyim sağlar.

• Biberon başlıkları silikon veya kauçuk olabilir, ancak silikon başlıklar daha uzun ömürlüdürler. Biberon başlıklarının yassı ve ortodontik olanları, emzirme sırasındaki anne göğsünü taklit eder, bunda süt ağza yavaşça yayılıp genzi daha az tıkar, daha az hava yutar. Ancak klasik yuvarlak başlıkları çoğu bebek daha iyi kavrar ve daha çok sever. Bebeğin ayına uygun çeşitli biberon emziklerini deneyip hangisinde en çok rahat etmişse onu kullanın.

• Biberon mamasını, kutu üzerindeki talimatlara uygun hazırlayın, bir mama uygun ısıda su varsa 2-3 dakika içinde hazırlanabilir. Biberon maması ısısı 36-37 derece olmalıdır. Kabaca kolunuza damlattığınız mama size ılık bir his veriyorsa (yakmıyorsa veya soğuk değilse) uygun ısıdadır.

• Biberon beslemesi öncesi yanağına hafifçe dokunun ya da birkaç damla süt damlatın, refleks olarak ağzını açacaktır.  Emdirirken bebekle konuşun ve gülümseyin.

• Emerken biberon halkasını gevşetip içeri hava girmesini sağlarsanız, biberon akışı daha rahat olabilir.

• Emdirirken şişeyi aralıklı eğerek ve dik tutarak emziğin süt dolu olmasını sağlamak, gaz sancını önleyecektir.  Ayrıca gaz oluşmasını engelleyen özel biberon tasarımları (Dr. Brown doğal akış biberonu) da vardır.

• Arada gazını çıkarıp emdirmeye devam edin. Kusmalar kilo alımını engellemiyorsa genelde önemli değildir. Emmek istemiyorsa zorlamayın.

• Beledikten sonra bebeğiniz kucağınızda uzansın. Bu öneri, anne sütü sonrası da geçerlidir. Böylece bebeğiniz hazmedecek ve kusma riski azalacaktır.

• Biberonda artan sütü, kullanmıyorsanız 2 saat içinde atın.

• En az iki biberonunuz olmalıdır. Biri ile beslerken diğeri temiz ve hazır olmalıdır. Besledikten sonra biberonu hemen yıkayın ki mama kurumasın.

•  Cam biberon kırılma tehlikesi taşır, plastik biberonlarda ise Bisphenol A (BPA) bileşiği erken ergenlik ve kanserlerden sorumlu tutulmaktadır. En uygunu BPA içermeyen, kaynatmaya dayanıklı plastik biberonlardır. Beslenme sonrası biberonu en az 5 dakika kaynatın.

• Mamayı reddediyorsa 2-3 gün ara verin, değişik devam sütleri deneyebilirsiniz. Tavsiye ettiğimiz bir mama markası yoktur. Bebeğinizin ayına ve ağız tadına, sizin de kesenize uygun mamayı siz bulacaksınız.

• Biberon istemeyen veya erken doyan bebeğe asla biberonu zorla dayamayın. Zorlarsanız ya şişman ya da huysuz bir çocuk elde edebilirsiniz. Kusmaları artabilir. Bazen de bebeğiniz gündüz 4-5 gece 2-3 defa mama isteyecektir, şişmanlamıyorsa bebeğinizin bu isteğine de uyun.

• Biberonu yatan bebeğin eline vererek kendi kendine beslenmesine izin vermek, diş çürüklerine, kulak iltihaplarına, mama kaçışı ile aspirasyon (boğulma)’ya sebep olur. Dahası mama saatinde bebek bakıcısının tenine dokunmalı, kendi başına duygusuzca beslenmemelidir.

Mama özellikleri neler olmalıdır?

               Aslında “mama” doğru bir deyim değildir, doğrusu “formüla” ya da “devam sütü”dür. Ancak bu metinlerde alışık olduğumuz mama terimi kullanılacaktır.

Piyasada mama çeşitleri şunlardır:

• Başlangıç mamaları (1 numaralı formülalar): 0-6 aylık bebeklere verilir. Anne sütüne yakın özellik taşır. Yağ içeriği fazladır.

• Devam mamaları (2 numaralı formülalar): 4-9 aylık bebeklere verilir. Protein ve enerji içerikleri daha yüksektir. Anne sütü ile beslenen çocuklara da destek olarak verilir. Bebeği daha uzun süre tok tutabilirler.

• Devam sütleri (3 numaralı formülalar, junior): 8 aydan büyüklere verilir.  Daha da yüksek enerji içerirler, kıvamları koyudur. Vitamin ve element destekleri de vardır.

• Tamamlayıcı besinler içeren mamalar: sütlü kaşık mamaları, tahıllı kaşık mamaları, bebek kahvaltıları, bebek çorbaları, muhallebiler, gece besinleri, kavanoz mamaları vs.

• Ayrıca prematüreler için, kusan bebekler için, gazlı ve zor sindiren bebekler için, alerjik bebekler için, ishali olan bebekler için, enerji ihtiyacı olan zayıf bebekler için, doğuştan metabolik hastalığı olanlar için özel mamalar vardır. Bu mamalar doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır.

Peki hangi markayı alalım?:

• İçeriği anne sütüne en yakın mama seçilmelidir. Aslında her başlangıç maması markası, anne sütüne en yakın olduğunu iddia eder. Gene de siz daha önce duymadığınız, ya da doktorunuzun tavsiye etmediği markaları kullanmayın. Üretici firma etik kurallara uyan bir firma olmalıdır.

• Başlangıçta değişik marka mamalar deneyin, daha sonra en sevdiği ve en az olumsuz etki yapan (kabızlık, gaz, kusma gibi) mamayla devam edin.

• Mama, anne sütünden tatlı olmamalı, vanilya kokusu içermemelidir.

• Bağışıklık sisteminin gelişimi için formül süte lactobasil ve bifidobakteri içeren probiotiklerin eklenmesi uygundur.

• Formül süte bir yağ asidi olan LC-PUFA eklenmesi, sitokin üretimini artırarak bağışıklık sisteminin düzenlenmesini sağlar.

•  

Mama nazıl hazırlanır?

Biberon mamasını, kutu üzerindeki talimatlara uygun hazırlayın, bir mama uygun ısıda su varsa 2-3 dakika içinde hazırlanabilir.

Kaynar su ile mama hazırlamak, besin değerini düşürür. Kaynatılıp 60 dereceye düşürülmüş (ki bu da sıcak bir sudur) suda mama hazırlanır. Daha sonra temiz soğuk su ile ısı ayarlaması yapılabilir. Biberon maması ısısı 36-37 derece olmalıdır. Kabaca kolunuza damlattığınız mama size ılık bir his veriyorsa (yakmıyorsa veya soğuk değilse) uygun ısıdadır.

Mikrodalga fırında ısıtmak, mamanın ve biberonun eşit ısınmasını engelleyecek, bebeğin ağzının yanmasına sebep olabilecektir. Kullanmak zorundaysanız fırından çıkardıktan sonra biberonu iyice çalkalayın. Mikrodalga fırınının besin değerini azaltması ve insan sağlığına zararlı olması (kanserojen ?, serbest radikal çıkarıp yaşlanmayı hızlandırma, vs. gibi) gibi konular da tartışmalıdır.

Mama ölçeği taşırılmadan “silme” doldurulur. Genelde biberona önce su konur, kutuda önerildiği  kadar toz mama ile tamamlama yapılır. (Genel olarak her 30 cc suya, 1 ölçek mama hesabı ile. Örneğin yenidoğan bebeğe 60 cc suya 2 ölçek mama; 3 aylık bebeğe 120 cc suya 4 ölçek mama ; 6 aylık bebeğe 180-240 cc suya 6-8 ölçek mama gibi) daha sonra biberon çalkalanıp ısısı kontrol edilerek mama bebeğe verilir.

Biberon deliğinin küçük olması, bebeğin çok çaba harcamasına ve huzursuzlanmasına, geniş olamsı ise hızlı beslenme ile gaz sancılarının artmasına neden olur. Emzik deliğini şöyle kontrol edersiniz: biberonu ters çevirdiğinizde mama önce fışkırmalı, sonra birkaç damla damlamalı, sonra durmalıdır. Mama eğer geniş aralıklarla damlıyorsa delik dardır, dökülürcesine akıyorsa geniştir.

Mamayı olması gerekenden daha koyu veya sulu hazırlamayın; ancak koyu olduğundan şüpheleniyorsanız, beslemeden sonra bebeğinize çay kaşığı ile doyana kadar su teklif edin.

Kutusu açılan mamayı, kapağı ya da streç film ile tekrar kapatmayı unutmayın. Kapalı mama buzdolabında 20 güne kadar saklanabilir.

Niçin anne sütü mamaya tercih edilir?

• Birebir anne sütüne karşılık gelen mama daha bulunmamıştır. Her anne sütü türe, hatta bebeğe özgüdür.

• Mama pahalıdır.

• Mama ile beslenen bebek başlangıçta zayıf olsa bile ileri yaşlarda obezite riski taşır.

• Mamalar inek sütü tozu ile hazırlanır (özel bir mama değilse). İnek sütü alerjisi olasılığı bebekte %6-30 arasıdır.

• Mama ile çoğu bebek kabız olur. Anne sütü de bebeğin geniş aralıklarla (7-10 güne kadar) kaka yapmasına sebep olabilir. Ancak anne sütü kabızlığı bebeği rahatsız etmez. Mamalar sabunlaşarak zor kaka yapmasına, makat çatlaklarına, ağrılara sebep olur.

• Mamalara prebiotik ve probiotikler eklense de hiç biri anne sütündeki floraya yaklaşamaz bile.

• Anne sütü her zaman hazır ve uygun ısıdadır.

• Bazı mamalar element eksikliklerine, gelişme geriliğine sebep olurlar.

• Mamayla yapılan bilimsel çalışmalar kontrol grubu olmadan yapılmıştır, bundan dolayı hiçbir mama çalışması gerçekte bilimsel değildir.

Bebek biberonu almazsa:

Anne sütü almayan bebeğin bir de biberonu reddetmesi çoğu anneyi endişelendirir.

• Biberon veren kişiyi değiştirin.

• Biberonu sadece aç değilken, tokken de bir oyuncak gibi sunun.

• Biberonu dans veya şarkıyla verin.

• Biberonu ya uyanır uyanmaz, ya tam uykuya daldığında, ya da gerçekten uyurken; yani akıldan ziyade içgüdüyle hareket ettiğinde verin.

• Farklı mamalar, biberonlar ve biberon emzikleri deneyin.

• Sütü biraz daha soğuk ya da biraz daha sıcak verin.

• Biberon şart değil, bardakla verin.

• Mümkün olduğunca emzirme pozisyonunda, biberon başlığını memenizin üzerinden sunun.

• Saçma gelecek ama, sütü dondurup kar şeklinde verin.